Эл аралык Sensor Group компаниясы: Жерүйдүн калдык сактоочу жайы коопсуз

Көз карандысыз эл аралык Sensor Group компаниясы Жерүй алтын кенинин калдык сактоочу жайындагы мүмкүн болгон жылчыктарды аныктоо боюнча жумуштарын аяктады.

Иштин жыйынтыгында, компания Австрияда жасалган мембрананын сапатынын мыкты экенин белгиледи. Дүйнө жүзүндөгү калдык сактоочу кампаларды текшерүүдөн алган тажрыйбасынан улам  эл аралык компания Жерүйдөгү калдыктарды сактоочу дамбадан көптөгөн кемчиликтерди табышы мүмкүн эле.

«Калдык сактоочу жайда олуттуу мыйзам бузуулар аныкталган жок, мембранада бир нече чекиттер бар, аларда суу агып кетиши мүмкүн, бирок алар жеринде жок кылынган.

Калдык сактоочу жайдын бетинин 223 миң чарчы метри каралды. Бул биздин өзүбүздүн Sensor DDS Mobile жана Sensor MIT конструкцияларынын жабдууларын колдонуп, электр издөө ыкмасы менен текшерилген, ал агып кетүү жана мембрана кемчиликтерин так аныктайт. Биздин кызматкерлер калдыктарды сактоочу жайдагы көлөмү 1 мм же андан ашык болгон майда тешикчелерди жана тешиктерди аныкташты, алар бүгүнкү күнгө чейин дароо өз учурунда жоюлду. Калдык сактоочу жайдын сакталышы күмөнсүз ", - деп түшүндүрүштү компаниянын кызматкерлери.

"Альянс Алтын" экологиялык коопсуздукка өзгөчө көңүл бурат жана калдыктарды сактоочу жайдын иштетилишинен баштап, бүткүл иштетүү мезгилинин аягына чейин ушул объектилерди текшерүүгө жана көзөмөлдөөгө адистешкен чет элдик адистерди тартуу менен мониторинг жүргүзүүнү улантат.

Белгилей кетүүчү нерсе, “Альянс Алтын” компаниясынын өкүлдөрү калдык сактоочу жайдын экологиялык коопсуздугун андан ары камсыз кылуу үчүн мембрананын бүтүндүгүн текшерүү үчүн эл аралык компанияларды жалдагандыгын бир нече жолу билдиришкен.

Бул маселе боюнча, адегенде, РСН 6487 «Курулуш боюнча инженердик сурамжылоолорго ылайык, электрдик профилдөө ыкмасы менен иштеген Geo-Service LLC (Россия) компаниясы катышкан. Геофизикалык жумуштарды өндүрүү үчүн техникалык талаптар. Электроразведка "деп аталган кен калдыктары көмүлгөн жайда эки бөлүктүн кемчилигин ачкан, бул участоктор буга чейин алынып салынган жана оңдолгон.

Техникалык отчет Мамлекеттик экологиялык жана техникалык инспекциясына изилдөө үчүн 25-январда жөнөтүлгөн.

Бул жолу “Альянс Алтын” компаниясы дүйнөдөгү калдыктарды сактоочу жайдын коопсуздугун сыноо жана мембраналардагы агып чыгууларды аныктоо боюнча эл аралык SENSOR GROUP (Словакия) компаниясын жалдады.

Эске сала кетсек, 21-январда Жерүй алтын кенинде көз карандысыз эл аралык Sensor Group компаниясынын адистеринин, Талас облусунун активисттеринин, ошондой эле өкмөттүн ыйгарым укуктуу өкүлү Айбек Бузурманкуловдун жана көзөмөлдөөчү мамлекеттик органдардын өкүлдөрүнүн катышуусунда, калдык сактоочу жайлардан агып кетиши мүмкүн болгон жерлерди аныктоо боюнча иштер башталган.

Эл аралык Sensor Group компаниясынын өкүлү Мартин Рубиновский журналисттерге иштин кандай жүрүп жаткандыгын айтып берди.

"Азырынча 45 000 чарчы метрлик калдыктарды сактоочу жайдын бети кароодон өткөрүлүп, үч гана жери аныкталды. Бул жерлер тез арада локалдаштырылып, кемчиликтер жоюлду. Алар биздин Sensor DDS Mobile жабдууларынын жардамы менен калдыктардын агып кетиши мүмкүн болгон жерлери текшерилди.  Биздин максатыбыз калдыктарды сактоочу жайдан сыртка агып кетүүчү чекиттерин аныктоо, текшерүү иштери 14 күнгө созулат ", - деп түшүндүрдү ал.

Бул аракеттер Жерүйдүн “Альянс Алтын” компаниясы, калдык сактоочу жайдын курулушундагы кемчиликтерди аныктоо үчүн дүйнөлүк абройго ээ болгон көзкарандысыз компанияны чакырып, алтын кен комбинатынын толук экологиялык коопсуздугун камсыз кылууну каалагандыгын көрсөттү.

Адистер журналисттерге, Жеруй алтын иштетүүдө колдонуп жаткан технологиялар калдык сактоочу жайдын иш жүзүндө коопсуздугун камсыз кылат деп түшүндүрүштү.

“Кооптуу таштандылар классификаторуна ылайык, 2019-жылдын 20-июнунда No 342, Жерүй фабрикасынын таштандыларды сактоочу жайы эң коопсуз делген 5-класска кирет. Ал жерде жарым кургак сактоочу жай колдонулат: анын нымдуулугу 20% га чейин жетет. Ал эми, калдык сактоочу жайдын түбүнө коюлган геомембраналар нымдуулуктун дренажын, ошондой эле жаан-чачын убагында да толугу менен коопсуз болуп, көлмө аркылуу суу алтынды кайра иштетүүчү фабрикага кайтып келет», - деп түшүндүрүштү эксперттер.

Калдыкты жарым кургак сактоочу жайдын өзгөчөлүктөрүн кошумчалап, AAEngineering компаниясынын өкүлү (калдык сактоочу жайларды курган компания): “Жер беш катмар менен корголгон. Калдык сактоочу жайдын тыгыздалган жерине 20 сантиметрлик тегиздөөчү кумдуу топурак төшөлүп, андан соң экологиялык таза Россияда жасалган геотекстильдер капталат, үстүнө Австрияда жасалган 2 мм калыңдыкта геомембраналар төшөлөт, андан кийин дагы геотекстильдер төшөлөт. Мунун бардыгы калыңдыгы 50 сантиметр топурактын коргоочу катмары менен тыгыздалат. Бул технология калдыктарды сактоочу жайдын коопсуздугун камсыз кылат, суунун жер астындагы горизонтторго агып кетишин жокко чыгарат », - деп түшүндүрдү Мамбеткул кызы Айзада.

Маалымдама

Sensor Group Словакия Республикасында 1990-жылы негизделген жана Улуу Британия, Германия, Чехия, Түркия, Канада жана Чилиде кеңселери бар; анын дистрибьютерлери Японияда, Түштүк Кореяда, Италияда жана Сербияда иштешет. 1 700дөн ашуун долбоорлордо сенсордук технологиялар колдонулуп, жалпысынан 17 миллион чарчы метрден ашык геомембранын ишенимдүүлүгүн камсыз кылат. 1991-жылы Братиславага жакын жерде орнотулган биринчи мембрана бүтүндүгүн көзөмөлдөө тутуму азыркыга чейин ийгиликтүү иштеп жатат.